Paraşüt tipi ve bel tipi emniyet kemeri arasındaki farklar ergonomi ve kullanım amacıyla ilgilidir. Yüksekten çalışılan işlerde iş güvenliği ekipmanları kritik öneme sahiptir. Bu ekipmanların başında emniyet kemerleri gelir. Paraşüt tipi ve bel tipi emniyet kemerleri arasında yapısal farklılıklar bulunur ve bu farklar, kullanım alanlarını belirler. İşte paraşüt tipi ve bel tipi emniyet kemeri arasındaki farklar;

• Paraşüt tipi kemerler vücudun üst kısmını da sarar.
• Bel tipi kemerler yalnızca bel bölgesine oturur.
• Paraşüt tipi düşmelere karşı daha etkili koruma sağlar.
• Bel tipi kemerler konumlandırma ve sabitleme için uygundur.
• Paraşüt tipi kemerlerde sırt D-halkası bulunur.
• Bel tipi kemerlerde yandan D-halkalar yer alır.

Emniyet Kemeri Türleri Nelerdir?

En yaygın olarak kullanılan emniyet kemeri türleri paraşüt tipi, bel tipi, iple erişim tipi, kısıtlama tipi ve düşme durdurma sistemli kemerlerdir.  Paraşüt tipi kemerler, vücudu omuzlardan bele kadar saran yapısıyla düşmelere karşı üst düzey koruma sağlar. Bel tipi modeller, sabitleme gereken işlerde daha sık tercih edilirken düşmelere karşı koruma sınırlıdır. İple erişim tipi kemerler, bina dışı çalışmaları gibi mobil erişim gereken durumlara uygundur.

Kullanım Amacı Bakımından Farklar

Emniyet kemerlerinin tercih sebepleri farklılık gösterir. Her kemerin kullanım amacı farklıdır ve doğru amaca uygun seçim hayati öneme sahiptir. Paraşüt tipi kemerler, düşme riskinin bulunduğu her alanda kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Sırt bölgesine yerleştirilen D-halkası ile düşme enerjisini vücut genelinde dağıtarak ciddi yaralanmaları önler. Bel tipi kemerler, genellikle pozisyonlandırma amacıyla tercih edilir.

Güvenlik Seviyesi ve Koruma Kapsamı

Her emniyet kemeri aynı düzeyde koruma sunmaz. Kullanım alanına bağlı olarak seçilen kemer tipi, koruma kapsamını doğrudan etkiler. Paraşüt tipi kemerler, omuz askıları, bacak kayışları ve sırt D-halkası gibi detaylar sayesinde tam vücut koruması sağlar. Düşme anında enerjiyi vücuda yayarak omurilik, kalça ve bel gibi hassas noktaları korur. Bel tipi kemerler ise sadece bel bölgesine odaklandığı için düşme gibi sarsıcı olaylarda yeterli korumayı sunmaz.

Bağlantı Noktalarının Sayısı ve Konumu

Kötü tasarlanmış ya da yetersiz bağlantı noktasına sahip bir bel tipi kemer, kaza sırasında etkili koruma sağlayamaz. Bağlantı noktalarının sayısı ve konumu, kullanıcının hangi çalışma ortamında bulunduğuna ve hangi risklerle karşılaşabileceğine göre belirlenmelidir. Tek bağlantı noktasına sahip kemerler genellikle düşmelere karşı koruma sağlamak için tercih edilirken, çoklu bağlantı noktaları acil kurtarma, pozisyonlama ve sınırlı alan çalışmalarında tercih edilir.

Ergonomi ve Konfor Açısından Değerlendirme

Uzun süreli kullanımlarda ergonomi ve konfor, iş güvenliği ekipmanlarında ön plana çıkar. Bel tipi kemerlerde tasarım ergonomisinin yetersiz olması, kullanıcının hareket kabiliyetini kısıtlar, ağrıya ve hatta yaralanmalara neden olabilir. Omurga desteği, omuz askılarının vücuda baskı yapmayacak şekilde tasarlanması ve ayarlanabilirlik gibi faktörler, kemerin işlevselliğini doğrudan etkiler.

Kullanım Alanlarına Göre Uygunluk

Bel tipi kemerlerin kullanım alanları farklılaştıkça seçilmesi gereken özellikler de değişir. Çalışma alanının yüksekliği, ortamdaki kimyasallar, hava şartları ya da çalışma pozisyonları ekipman seçiminde kritik rol oynar. Örneğin, sınırlı alanlarda çalışan bir personel için bağlantı noktalarının yerleşimi, hareket kolaylığı sağlayacak şekilde olmalıdır. Yüksek binalarda çalışan işçiler için ise düşme durdurma sistemleriyle uyumlu özellikler önceliklidir.

Takma ve Ayarlama Kolaylığı

Güvenlik ekipmanlarının etkili şekilde kullanılması için öncelikle doğru takılması ve kullanıcıya tam uyum sağlaması gerekir. Takma ve ayarlama kolaylığı sunmayan bel tipi kemerler, çalışan tarafından ihmal edilir veya yanlış kullanılır. Bu da koruma seviyesini ciddi şekilde düşürür. Modern bel tipi kemerlerde tokaların hızlı tak-çıkar yapıya sahip olması, ayar kollarının vücuda uygun şekilde dizayn edilmesi, standartlara uygunluk kadar kullanım motivasyonunu da artırır.

Fiyat ve Ekipman Maliyeti Açısından Karşılaştırma

Yüksekten çalışmanın söz konusu olduğu alanlarda, doğru emniyet kemerinin seçimi sadece can güvenliği değil, maliyet verimliliği açısından da kritik öneme sahiptir. Piyasadaki farklı emniyet kemeri tipleri, teknik özelliklerine ve kullanım amacına göre farklı fiyat aralıklarına sahiptir. İş güvenliği alanında yapılacak doğru tercihler uzun vadede tasarruf sağlar. İşte fiyat ve ekipman maliyeti açısından paraşüt ve bel tipi emniyet kemerinin karşılaştırması;

• Bel tipi kemerler genellikle daha uygun fiyatlıdır.
• Dört noktalı vücut kemerleri, çok yönlü koruma sunduğu için fiyatları daha yüksektir.
• Entegre şok emicili modeller, darbe etkisini azaltır ancak maliyeti artırır.
• CE sertifikalı ve EN standardına uygun kemerler daha pahalı olabilir.
• Polyester malzemeden üretilen kemerler ekonomik seçenekler sunar.
• Yedek parça ve aksesuar maliyetleri toplam gideri etkiler.
• Periyodik denetim ihtiyacı olan modellerde bakım giderleri yüksektir.
• Bazı modellerde çift çıkış noktaları vardır, bu da maliyeti arttırabilir.

Bütün bu bilgilerden hareket ederek uygulama alanına göre doğru fiyat-performans dengesine sahip ekipman seçilmelidir.

Yasal Düzenlemeler ve Standartlara Uygunluk

Avrupa Birliği'nin belirlediği EN standartları, güvenlik ekipmanlarının tasarımında ve işlevselliğinde esas alınır. EN 361 standardı, tam vücut kemerlerinin düşüş durdurucu sistemlerde nasıl kullanılacağını tanımlar. EN 358 ise, kişinin çalışırken sabitlenmesini sağlayan konumlandırma sistemlerine dair teknik ölçütler sunar. EN 813 oturma kemeri ile ilgili olup, özellikle uzun süreli asılı pozisyonda çalışacaklar için konfor sağlar.

Türkiye’de yürürlükte olan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, yüksekte çalışmayı içeren işlerde uygun emniyet kemeri kullanımını zorunlu hale getirir. Ayrıca, CE işareti taşıyan kemerlerin Avrupa standartlarına uygunluğu tescillenmiştir. Yıllık periyodik kontrol zorunluluğu, ekipmanın kullanım ömrü boyunca güvenliğini garanti altına alır. ISO 9001 belgeli üreticilerden temin edilen ürünler, kalite ve tutarlılık açısından tercih edilmelidir.

Hangi Tip Kemer, Hangi İşe Uygun?

Emniyet kemerlerinin seçimi, işin türüne ve ortamın fiziksel koşullarına göre değişiklik gösterir. Bel tipi kemerler, düşük riskli alanlarda sınırlı destek sağlamak için tasarlanmıştır. Yüksekten düşme riskinin bulunduğu yerlerde ise tam vücut kemerleri kullanılmalıdır. Bu modeller, düşüş esnasında vücuda binen yükü dengeli şekilde dağıtarak ciddi yaralanmaların önüne geçer.